RODO a publikacja wizerunku
Dotychczas prawo dotyczące publikacji wizerunku określane było jedynie przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r.. Nie ulega jednak wątpliwości, iż wizerunek należy uznać również za dane osobowe, gdyż dane biometryczne umożliwiają rozpoznanie osoby, zwłaszcza w czasach, w których dysponujemy zaawansowaną technologią rozpoznawania twarzy przez systemy komputerowe. Dlatego też kwestia ochrony wizerunku, jako danych osobowych, została uwzględniona w Rozporządzeniu o Ochronie Danych Osobowych (RODO).
W zgodzie z polskimi prawem za wizerunek uznaje się każde odzwierciedlenie twarzy, nie tylko zdjęcie, ale też rysunek, czy nawet karykaturę. Natomiast RODO określa dane osobowe jako dane zidentyfikowanej osoby lub też takie, które umożliwiają jej zidentyfikowanie. Nie ma wątpliwości, że według powyższej definicji, wizerunek podlega przepisom zawartym w RODO.
Pozyskanie wizerunku – tak, rozpowszechnianie – nie
Warto wyjaśnić, iż przepisy dotyczące ochrony danych osobowych nie zakazują pozyskiwania wizerunku. Tym samym wykonywanie fotografii osobom, które nie wyraziły na to zgody (ani też sprzeciwu) jest jak najbardziej zgodne z prawem. Natomiast niezależnie od sposobu pozyskania wizerunku oraz jego formy, niedopuszczalne jest jakiekolwiek jego rozpowszechnianie bez zgody podmiotu. Tym samym, pracodawca nie może zamieścić na stronie internetowej firmy zdjęć pracowników, a fotograf nie ma prawa publikowania w mediach społecznościowych fotografii przypadkowych przechodniów bez uzyskania odpowiedniej zgody.
Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych jest bardzo restrykcyjne w kwestii zgody na publikację wizerunku. Przede wszystkim musi być ona jednoznaczna, nie ma tu miejsca na domysły i domniemaną zgodę. Ponadto, powinna być swobodna i dobrowolna – podmiot zgadza się na publikację wizerunku mając świadomość tego, w jakim celu wizerunek będzie rozpowszechniany oraz jaka jest tożsamość administratora. Ponadto, niedopuszczalne są jakiekolwiek naciski na wyrażenie zgody, gdyż przestaje być ona wtedy dobrowolna.
Kiedy zgoda nie jest wymagana?
Pomimo całej restrykcyjności przepisów, istnieją sytuacje, w których uzyskanie zgody na publikację nie jest konieczne. Wyróżnia się trzy główne warunki dające prawo do rozpowszechniania wizerunku:
- Jest to wizerunek osoby publicznej, powszechnie znanej – problematyczne bywa ustalenie, czy dana osoba jest osobą publiczną, czy też nie. O ile nie ma takich wątpliwości w przypadku osób dobrze znanych, regularnie pojawiających się w mediach, o tyle kontrowersyjna może być kwestia np. lokalnych artystów. Sytuacje takie rozpatrywane są indywidualnie.
- Wizerunek jest szczegółem całości – dotyczy sytuacji, w której wizerunek stanowi jedynie część większej całości, a jego usunięcie nie zmienia przekazu ani charakteru fotografii czy nagrania.
- Pozowanie zostało opłacone – jeżeli podmiot przyjął zapłatę za udzielenie wizerunku, jest to równoznaczne ze zgodą na jego upublicznienie. Niemniej jednak administrator ma obowiązek poinformować o tym gdzie i dlaczego pojawi się wizerunek danej osoby. Informacje te najlepiej zawrzeć w umowie podpisanej przed uwiecznieniem wizerunku, która uwzględnia również wysokość należnej zapłaty.